Roger Casier
- dinsdag 18 mei 2021
k ben opgegroeid in een dorpje op een boogscheut van de de Noordzee .
Dudzele , gelegen langs het Boudewijnkanaal , gegraven tussen 1895 en 1905 , waarmee Dudzele 77 ha grondgebied verloor aan Brugge.
In 1932 moest Dudzele opnieuw 500 hectare grond afstaan aan Brugge . Dit keer aan de westzijde van het kanaal .Het kanaal heeft een totale lengte van 12 km en vormt een rechte lijn tussen Brugge en de haven van Zeebrugge en de zee .
Aan beide zijden is er een strook bos en struikgewas . Een prachtig stukje natuurgebied . Een paradijs voor konijntjes , fazanten , patrijzen en meer van dat klein spul .
Het was ook onze speeltuin . Op een kwartiertje lopen van het dorp konden wij ons daar uitleven .
Wij maakten er kampen , speelden oorlog , cowboys en indianen .....
Ik zat er ook vaak , reeds 's morgens om 5 uur , bij het opkomen van de zon , te vissen . De palingen van het Boudewijnkanaal hadden een aparte smaak die zijns gelijke niet had .
De smaak werd beïnvloed door het brakke halfzoete -zoute water .
Die omgeving en de mogelijkheden ervan hebben ongetwijfeld een invloed gehad op mijn persoonlijkheid .
En daar wil ik iets over vertellen ....
In het dorp hadden wij ook een parochiezaal ( tje ) niet veel groter dan de living van sommigen , de dag van vandaag .
Een paar keer per jaar kon de schoolgaande jeugd daar naar " de film " . Een evenement zonder weerga .
Stel je voor !! Ik zag er het leven en dood van Jeanne d'Arc , de maagd van Orleans . Dat heeft op mij , 10 jarige knaap , een diepe indruk nagelaten.
Naast het parochiezaaltje was er ook een heuse bibliotheek . Gerund door twee onderwijzers en open op zondagmorgen na de hoogmis .
Wie er eigenaar was van die bibliotheek weet ik niet ( meer ) , de gemeente of de parochie ?
Van een van die onderwijzers kreeg ik 64 jaar geleden les . Jerome Slembrouck was de naam .
Het derde en vierde leerjaar ....
Hij maakte in de klas reclame voor zijn boekenwinkel en zette ons aan tot lezen .
Dat viel grotendeels in dovemansoren omdat ravotten , voetballen en deugniet streken uithalen veel leuker was .
Dat was bij mij niet het geval . Het lezen werd bij mij al heel jong gestimuleerd en het werd een verslaving .En toen ik zes jaar was kon ik al hele stukken voorlezen , uit de krant , voor mijn vader die vroeger ook meer tijd doorbracht langs " de vaart " en in veld en wei , dan op school .
En zodoende werd ik een verwoed lezer en op zondagmorgen ging ik mijn voorraad halen voor een hele week .
Meestal 5 a 6 boeken . En bij winterdag , met mijn voeten op de Leuvense stoof , begon ik aan een vers boek en las ....en las ...tot het uit was .
De omgeving bestond niet meer voor mij ...Soms moest ik korte tijd mijn voeten op de grond zetten omdat mijn benen bijna even rood werden als de gloeiende gietijzeren pot van de stoof .
Na al die jaren is dat , nog altijd , een herinnering , een definitie van zorgeloos geluk en gezelligheid die geen tijd kende ....
Daar aan die kachel kreeg ik een gigantische woordenschat mee , woorden die ik toen zelfs niet helemaal begreep , maar door ze terug te vinden bij andere schrijvers in andere zinnen , kon ik de draagwijdte ervan inschatten .
Het was dan ook niet te verwonderen dat ik een voorsprong had op mijn klasgenoten die beter konden voetballen dan ik , maar in het schrijven was ik de onbetwistbare nummer 1.
De boeken van de boekerij hadden allemaal hetzelfde uiterlijk . Mooi gekaft in bruin pakpapier met een etiket er op .
Dat moet een enorm werk geweest zijn . Chapeau !!
Op het etiket stond de titel van het boek , de naam van de schrijver , en de categorie .
Categorie ? Wel ja ....de leeftijd waar het voor geschikt was .
Heel juist weet ik het niet meer... V was tot 16 jaar ...IV -V was tot 18 jaar . IV was voor volwassenen . III was voor gevormde lezers .
Aan het tempo dat ik boeken ontleende was de categorie tot 16 jaar al uitgeput toen ik 14 jaar was .
En Jerome gaf mij met enige tegenzin de boeken mee tot 18 jaar .
En dat ging zo maar verder . Ik kan met enige fierheid zeggen dat ik gans dat boekenbestand had uitgelezen toen ik 18 was .
Maar er is meer ...op zeker ogenblik hoorde ik op zondagmorgen de twee onderwijzers discuteren over een nieuwe schrijver . Gerard Walschap .
De man sloopte heilige huisjes , was nogal scherp voor de schijnheilige bourgeoisie in de dorpen ....
De geschiedenis leert het ons ...onschuldige maagdekens die moesten gaan dienen op het kasteel bij mijnheer de baron en met een " pakske " naar huis kwamen .
De feiten werden zorgzaam toegedekt door het clubje van Pastoor , Burgemeester , Dokter , Moeder Overste .... De Elite !!
En Walschap schreef daarover en het werd hem niet in dank af genomen ...
En mijn nieuwsgierigheid was gewekt en ik ontleende zijn boeken op naam van mijn moeder .
De onderwijzers vroegen mij of het wel voor mijn moeder was ?.... Tuurlijk ! meester Jerome ...Ik zou niet durven ....
en ik las ze stiekem op het toilet ( of wat daarvoor moest door gaan ! )
of in het schuurtje .
Daar werd de kiem gelegd van de rebel in mij , de man op de barricade !! De strijd tegen het onrecht .
De uitbuiting van de kleine man ! En dat sluimert nog steeds ...zo'n beetje als een vulkaan die af en toe uitbreekt ....
En toen gebeurde er iets . Ik moet 15 geweest zijn , of hoogstens 16 .
Sprookjes beginnen altijd met ...Er was eens .. en eindigen steevast met ...En ze leefden nog lang en gelukkig !
Ik kan jullie zeggen : HET KLOPT NIET !
Hetgeen ik nu ga schrijven is een heel moeilijke oefening . Het gaat over gevoelens . " Feelings "
Het is het moeilijkste dat er bestaat omdat sommige emoties in geen woorden te vatten zijn .
De aanleiding tot dit is de TV serie " Ons geluk " naar de werken van ...Gerard Walschap !
Dat is een prestigieuze reeks gemaakt in opdracht van VTM en uitgezonden in de jaren 90 .
Om een of andere reden moet ik dit gemist hebben maar het werd onlangs hernomen en opnieuw uitgezonden door VTM GOLD .
En er ging een schok door mij heen . Een meesterwerk van Walschap in woord en beeld op het TV scherm .
Gebracht door de beste Vlaamse acteurs van dat ogenblik . Een meesterwerk van een meesterwerk .
En ik zag Cel Muys met behulp van een Nederlands-Frans woordenboek converseren met zijn Franse nichtje waarop hij verliefd werd .
En ik zag Fania Sorel de rol van Mie Zaterdag vertolken en mijn hart kromp ineen , want ik kende dat meisje ....
Een verre herinnering werd opeens weer levendig ....Ik dacht dat ik het vergeten was ...
Opgelost in de nevels van het verleden .
Niet vergeten dat ik uit een tijd kom waarin jongens en meisjes angstvallig van elkaar gescheiden werden door hypocrieten die het voor het zeggen hadden .
In de aanloop naar onze plechtige communie moesten wij naar de " lering "
Dat gebeurde in de kerk , geleid door de pastoor die onze kennis van de catechismus wilde testen en bij werken .
Wij zaten vooraan in de kerk . De meisjes links , de jongens rechts .
Dat gaf aanleiding tot veel gegiechel aan " de overkant "
Als de lering gedaan was moesten wij terug naar school en daarbij moesten wij de meisjes laten voorgaan tot ze uit het zicht verdwenen waren .
Een beetje zoals duivinnen die je voor de duivers lost ....
In die context vertel ik er ineens maar bij dat wij in het 8° leerjaar de opdracht kregen om een brief te schrijven in het Frans naar een meisje ergens in een schooltje in de " Walen "
Een goede oefening .
Wat een gebeurtenis , wat een sensatie ...
Wij moesten dus vooral schrijven wie we waren en waar we goed en slecht in waren ..
Voordien hadden wij in het zesde leerjaar de opdracht gekregen om , nu wij wisten dat St Niklaas een mythe was , aan onze ouders een kleine Van Dale te vragen ter gelegenheid van ....
Er bestond ook een DIKKE Van Dale maar die was onbetaalbaar ...
En dus vond meester Monbaliu , naar het voorbeeld van zijn collega , dat wij ons maar eens 2 prisma woordenboeken moesten aanschaffen .
Frans -Nederlands en Nederlands -Frans .
En wij schreven dus Franse brieven naar Waalse meisjes . Hilariteit ...
De brieven werden gecensureerd , verbeterd , en opnieuw geschreven ( zonder sommige zottigheden )
gebundeld en op gestuurd ...
En dan was het met spanning wachten op het antwoord ...
En dat kwam ...veel plezier was er niet aan want wij moesten hun brieven vertalen voor het examen ....En dat was zwoegen ...
" Je m'appelle Marie-Claire et j'habite à Saint Séverin dans la province de Liège.
Mon père est plombier et ma mère travaille à la mairie ."
Jawadde !! .....
Er was eens ...een meisje en zij heette roodkapje . Nee !! Opnieuw !
Er was eens een meisje en zij kwam op vakantie in ons straatje bij oma en opa .
Ons straatje was een zijstraatje van de Kerkstraat . Het was zo'n 40 meter lang . Het was een verzameling van werkmanshuisjes die tegen elkaar aankeken met uitzondering van het onze dat haaks tegenover de andere stond .
Het was ook het laatste en zodoende hadden wij een prachtig uitzicht op " het straatje " vanuit de Truweelstraat nr 3 ....
Moest ik willen ik zou er een soort Kapellekensbaan kunnen over schrijven maar er leeft nog teveel familie van de hoofdrolspelers en ik wil niemand kwetsen .
Ik heb het allemaal gezien en meegemaakt . De kleine en grote drama's ....
Er was eens een meisje ...Laten we haar Mie noemen zoals Mie zaterdag maar dan Mie Zondag . Akkoord ?
De straat was ons speelterrein , het was verkeersvrij , behalve die ene keer dat er een boerenkar door moest naar het achtergelegen land .
En dus kon ik Mie niet ontlopen en wij maakten kennis . Dat ging vrij goed . Zij sprak een paar woorden Vlaams en ik een paar woorden Frans .
Ik herinnerde mij de Franse brieven naar de Waalse meisjes maar eerlijk gezegd vond ik dit toch wel een stuk leuker .
Het was vakantie en wij amuseerden ons . Mie kon , voor een meisje , een aardig stukje voetballen .
Als we moe waren van het ravotten vlijden wij ons neer in de zon , op het trottoir , met de rug tegen het hoekhuis van de kerkstraat .
Onze woordenschat was al gauw uitgeput want een mondje Frans is niet echt veel .
En dus ging ik naar huis om mijn prisma woordenboeken ...En net als Cel Muys en zijn nichtje kwam er een mooie dialoog tot stand .
Is Gerard Walschap daar voorbij gekomen ? Ik weet het niet !
En er bloeide iets ...We waren jong en het was zomer ....
En algauw zochten wij pikante woorden op in de woordenboeken ...l'amour toujours ...je t'aime ...cherie..
( Eddy Wally heeft van dat laatste zelfs een liedje gemaakt ....)
Wat overkwam ons ? Vreemde kriebels , maar het voelde goed ...maar er was tevens ook de schroom , de bedeesdheid .
Mie Zondag , was mooi ( of wat dacht je ? ) blond met grote blauwe ogen zoals die van wijlen mijn moeder .
Ze was ook verlegen en kreeg rap een kleurtje .
Zo ging een week voorbij , en nog een week . Die laatste week , die laatste Zondag ...
Zoals gewoonlijk deed ik zoals altijd mijn zondags kostuum aan , met hemd en das inbegrepen .
Dat was zo het gebruik . Deden de boeren ook , om naar de mis te komen , sommigen te voet , door de velden .
De boerinnen met dure hoeden op . Een statussymbool !! Hoe opzichtelijker hoe beter ...
En ik ging dus een verse lading boeken halen en ...Mie Zondag stond mij op te wachten ...
Ou vas-tu ? vroeg ze . Boeken halen ....
Mag ik mee met je ? Tuurlijk mocht ze mee .
Ze was nog mooier op haar zondags . Haar pa zou haar 's avonds komen ophalen .
Ik wilde er niet aan denken ....En daar gingen we ...in die stralende zondagmorgen .
Twee jonge mensen verloren in elkaar .
We waren nog maar net de hoek van ons straatje om toen ze verlegen vroeg ....
Je veux tenir ta main ...Het was eigenlijk geen vraag !
En daar liepen wij hand in hand voorbij de kerk die juist zijn gelovigen uitspuugde .
En dan bleven ze daar dan staan , in groepjes ...de roddel sessies konden beginnen .
Hand in hand met mijn vriendinnetje , mijn hart klopte in mijn keel .
Twee handen ineen , een bekentenis zonder woorden .
Een onbeschrijfelijk gevoel . Als je ooit de Franse Straatmus " La vie en rose " hebt horen zingen .
Wel ...het komt in de buurt !
Wij negeerden de afkeurende blikken van de goegemeenschap , de witgekalkte graven , de-katjes-in-het-donker-knijpende hypocrieten .
Ik vergat haar hand los te laten toen wij de bib binnenstapten . Ik wilde eigenlijk haar hand nooit meer loslaten ....En weer die afkeurende blikken voorafgegaan door verwondering want ...
Het was toen , in 1963 ,niet evident dat je met uw lief , hand in hand , over straat liep ! Zelfs niet voor volwassenen .
Ik hoor zo links en rechts verhalen van 5 -6 jarigen dat die al een lief hebben .
Dat is heel gewoon . En je stelt er best niet veel vragen bij want dat behoort tot de privacy van de kleuter !
Bij ons thuis was het uiten van gevoelens taboe . Het spreken er over , nog meer .
Ik heb nooit , maar dan ook nooit , enige intimiteit gezien tussen mijn ouders .
Dat werd bewaard voor de slaapkamer ....Rond dezelfde periode was moeder in verwachting van onze jongste .
En toen ze in het moederhuis lag ging vader haar gaan bezoeken . Met de bus naar Brugge .
Ze had uitdrukkelijk gevraagd aan vader dat hij mij , en ik alleen , moest mee brengen . Haar oudste .
Ik zie het nog gebeuren . Het staat in mijn ziel gegrift .
Mijn vader was uit zijn gewone doen . Hij trad de kamer binnen ...ging naar moeder toe en gaf haar een hand , heel plechtig !!
Dag Elsa , klonk het . Dag Jerome , was het antwoord . En dat was het . Ik vond dat heel vreemd ...
Er was eens een meisje . " Mie Zondag" was haar naam .
Op een mooie zondag liepen wij main dans main dans la rue ....
Meer is er niet gebeurd . Zelfs geen kus . Echt niet !
Op een trieste zondagavond kwam haar pa haar halen .
Na het avondeten kwam zij nooit naar buiten . Dat was blijkbaar de afspraak .
Oma en opa , Charles en Rosa , waren dan ook weinig sociaal , nogal gesloten .
Zij kwam naar buiten , valiesje in de hand . Ze stapte in de auto en dat was het .
Ik zag het aan , gezeten aan het venster , roerloos . Inwendig kapot aan het gaan , maar ik deed alsof er niets aan de hand was .
Zij ging terug naar haar dorpje in de buurt van Luik .
Het leek toen voor mij het andere eind van de wereld . Kan een 16-jarige wanhopig zijn ? Ja , dat kan !!
De dagen en weken erop was ik mistroostig . Heel erg stil voor mijn gewone doen .
Ik zat zogezegd te lezen in een boek , maar ik las niet ....
Ik zit mij hier nu af te vragen hoe het zou geweest zijn moesten wij NU zestien geweest zijn .
Dan had ik , al lang , nog voor ze het dorp uit waren een SMS je gestuurd : " Wanneer zie ik je weer ? ..."
Maar nee , er was geen mogelijkheid tot communicatie . Geen telefoon , geen smartphone , geen video chat . NIETS !!
En in het geheim schreef ik haar een brief met mooie Franse woorden .
Ik heb dan dagenlang de facteur op gewacht om het antwoord te kunnen onderscheppen .
Ik wilde niet uitgelachen worden ....
Moeder had wel al gevraagd wat er scheelde ... och niets , mama , wat zou er zijn ?
Mama monkelde . Later begreep ik dat ze wel degelijk wist wat er aan de hand was .
Moeders weten zoiets .
En ik kreeg dus geen antwoord . Waarschijnlijk mijn brief onderschept door haar ouders .
En de dagen gingen voorbij . De vakantie voorbij . Terug naar school , terug in de werkelijkheid .
Tijd heelt alle wonden .
Ik heb haar nooit terug gezien .
Het heeft mij leren omgaan met teleurstellingen . Dat wel .
4 jaar later kwam ik weer een meisje van zestien tegen . De romance duurde wat langer ...iets meer dan een jaar ...
En toch liep het ook weer mis ...
Ik ga het niet eentonig maken en ik ben ook niet van plan om elke week een liefdesverhaal te schrijven ...
Maar nog eens 4 jaar later kwam ik weer een meisje tegen . Ze was zestien en ze heeft alles goed gemaakt .
Zij heeft mijn wonden geheeld .
Blijkbaar heb ik daar wat tijd voor nodig .
Toen ze 18 was ben ik met haar getrouwd . En dat ben ik nog . Al bijna 50 jaar .
Romantiek is een ding . Houden van , door dik en dun , met vallen en opstaan , dat is nog iets anders .
Voor elkaar zorgen in lief en leed ...
De jaren vertellen ons wat de dagen nog niet begrijpen .
Och ja , ik wilde eens iets anders schrijven . Het is wellicht een banaal onderwerp .
Het is al zovele malen beschreven en bezongen . l'amour , die liebe ...
Het is zo herkenbaar en veel van mijn lezers zullen ook wel iets dergelijks meegemaakt hebben .
Maar ieder mens is uniek en heeft zijn eigen verhaal .
Ik wilde eens proberen om het te beschrijven . Bij wijze van oefening .
Ik heb ervan geleerd dat sprookjes niet bestaan .
Ik heb geleerd teleurstellingen te verwerken . Verdriet te verwerken in mijn eentje .
Ik zoek geen troost in holle woorden . Veel...heel veel , heb ik verwerkt tussen mijn duiven .
Het leven loutert een mens . Je kan daar niet aan ontkomen .
Relativeren heet zoiets . Het is niet altijd simpel , vooral in deze tijden .
Het lukt me wel , maar vergeef me als ik nog even mijn sprookjesboekjes in kijk .Heel eventjes maar ...
En ja ...ik heb een duifje genoemd naar Mie Zaterdag ....
Er was eens een duifje ...
Met vriendelijke groeten
Roger Casier
