- maandag 07 oktober 2019
Paratyfus
De vragen over paratyfus blijven binnenkomen. Ik heb er in mijn boek uitgebreid aandacht aan besteed. Nu klopt dat verhaal nog steeds in grote lijnen, maar inmiddels zijn er meerdere nieuwe inzichten binnen de bacteriologie ontstaan. Het is goed om hier in dit artikel bij stil te staan.
Paratyfus kan een hele vervelende ziekte zijn voor duiven. De diverse verschijningsvormen zijn nagenoeg bekend. De dunnere ontlasting, de knobbel op het ellebooggewricht dat heel typerend is voor paratyfus, maar, in mindere mate kan ook kreupel lopen een symptoom zijn dat door paratyfus wordt veroorzaakt. Een witte ooglens, een ontstekingshaard onder het oog. In bepaalde gevallen kan ook dat door de Salmonella bacterie van de duif worden veroorzaakt. Er zijn vele honderden salmonella bacteriën bekend maar slechts één variant is belangrijk voor de duif. Een soortgelijk iets geldt voor de Pestkop. Van deze bacterie zijn ook een tweehonderd varianten bekend maar bij duiven vinden we steeds hetzelfde type dat de problemen veroorzaakt.
De salmonella kan ook aanleiding geven tot onvruchtbaarheid en vuile eieren, maar ook zien we soms draainekken, vaak bij jongere duiven. Soms wordt dit dan door liefhebbers voor paramyxo aangezien.
Van oudsher wordt in geval van ziekte uitbraken gekuurd tegen deze infectie. Daar is nog steeds veel voor te zeggen. Zieke dieren behandelen wij ook nog steeds zo. Maar er is inmiddels ook heel veel tegenin te brengen.
Zo had ik een half jaar geleden een duivenmelker op de praktijk die melding maakte dat hij al twee weken gekuurd had met een middel van een Brabantse arts zonder enig effect. Vervolgens was hij naar een andere dierenarts gereden en had hij daar om zijn beste middel tegen paratyfus gevraagd. Daar had hij vervolgens ook twee weken mee gekuurd zonder enig succes. Hij vertelde me dat hij iedere dag nog 5 tot 6 dode duiven moest oprapen op zijn hok. Hij had naar verluid ruim 500 duiven. Bij mij aan de balie vroeg hij om mijn beste antibioticum tegen paratyfus. Ik zei dat het nu toch echt verstandiger was om de bacterie te kweken en te kijken welk middel nog werkzaam was. De liefhebber dacht dat ik zijn diagnose in twijfel wilde trekken. Dat was echter niet het geval. Ik geloof best dat een liefhebber met ervaring zelf die diagnose kan stellen. Maar ik hou bij paratyfus niet van blinde kuurtjes omdat ik veel te
veel liefhebbers gezien heb die na afloop van de kuur dieper in de problemen zaten dan vooraf.
Ik adviseerde de liefhebber om 5 dagen mest de verzamelen en dat mengmonster op kweek te laten zetten. In de tussentijd adviseerde ik hem om Previsal te gebruiken. Een natuurlijk ondersteunend middel dat we graag inzetten bij paratyfus. Zeker als er nog geen bacterie aangetoond is en geen gevoeligheidstest is gedaan. Na veel vijven en zessen ging de liefhebber akkoord. Toen ik hem na een dag of vijf weer sprak toen het mestmonster op kweek gezet moest worden, vertelde hij dat hij geen doden meer had gehad en dat zeker 50% opgeknapt was. Uit de kweek kwam inderdaad paratyfus, maar tot mijn schrik werkten 11 van de 12 geteste middelen niet meer. Het middel dat nog wel werkte, werkte nog maar een beetje.
Dat middel wilde de liefhebber dan ook gelijk gaan inzetten. Ik overtuigde hem echter om door te gaan met de Previsal omdat de duiven er goed op reageerden en de duiven ook in te laten enten tegen paratyfus. Dat gebeurde.
Na twee weken belde de liefhebber me op om te zeggen dat hij niet helemaal tevreden was omdat hij toch nog een twintigtal probleemduifjes had. De rest was weer kerngezond. Ik heb toen een probioticum voorgeschreven dat de duiven er nog verder op geholpen heeft. De duiven knapten zienderogen op.
Moraal van dit verhaal: ook zonder antibiotica kan men de paratyfus de baas worden. Of moeten we juist zeggen dat we zonder antibiotica de paratyfus de baas werden waar een maand van zwaar kuren met bekende antibiotica de problemen alleen maar had doen verergeren. Deels omdat de betreffende collega’s verzuimd hadden hun werk goed te doen. Zonder enig onderzoek werden blinde kuren meegegeven die de liefhebber van het bed op het stro hadden doen belanden.
Blind kuren tegen paratyfus?
Ik weet het, vele duivenliefhebbers zijn groot geworden met het advies om in het najaar preventief te kuren tegen paratyfus. Iets dat veel liefhebbers dan ook trouw doen. Vooral ten faveure van de dierenarts die hun het middel verkoopt. Dit advies is inmiddels zwaar achterhaald.
Alle duivenartsen zijn het er wel over eens dat de duiven tijdens de ruiperiode verzwakt zijn en daardoor dan gevoeliger worden voor een klinische infectie
van paratyfus. Moet er daarom dan preventief gekuurd worden? Nee! Er zijn dus natuurlijke middelen die preventief veel betere ondersteuning geven. Daar komt bij dat de salmonellabacterie ook niet gek is. Die wapent zich tegen die preventieve antibioticumkuurtjes. Zoals je in bovenstaand verslag hebt kunnen lezen werden de problemen van de liefhebber alleen maar groter door antibiotica te gaan geven. Als je al kuurt tegen paratyfus, omdat de infectie is vastgesteld, gebruik dan wel een middel waarvan de werkzaamheid bij jouw duiven is vastgesteld. Ander loop je het risico dat je van de regen in de drup komt.
Ook ik word benaderd door die hards die maar niet van hun oude gewoonte af kunnen stappen omdat ze al 20-30 jaar ieder jaar een blinde kuur geven tegen deze bacterie. Verleden seizoen waren er daarvan drie die juist door het kuren in de problemen draaiden. Ik had hen ten strengste afgeraden om te kuren. Een van de liefhebbers kwam uit Duitsland en had daar Baytril gehaald en twee weken aan een stuk gekuurd preventief. Een maand later had hij diverse duiven met dikke knobbels op de vleugels. Hij snapte er niets van. Immers hij had nog nooit tegen paratyfus gekuurd maar een duivenvriend had het hem met klem aangeraden. Hij had zich laten overhalen en nu zat hij juist in de problemen die hij nooit gekend had daarvoor. Een typisch voorbeeld van hoe je van de wal in de sloot terecht kunt komen.
Veel hokken hebben duiven met deze bacterie. Er zijn evenwel geen klinische klachten. En die hoeven ook niet te ontstaan. Alles is in evenwicht. In het najaar kan die bacterie dus de kop op steken en wel klinische klachten laten ontstaan. Dan kan ingrijpen gewenst zijn. Maar preventief kuren als er geen problemen zijn is inmiddels als het nemen van een paracetamol in september om hoofdpijn die in december komt voor te blijven.
De goede bacteriën lijden ook van de antibiotica. Het is net het samenspel tussen de goede bacteriën en de salmonella bacterie die de problemen beheersbaar houdt. Door nu de duiven vol te stoppen met antibiotica kan het zijn dat de goede bacteriën een hardere klap op hun kop krijgen dan de paratyfusbacil. De paratyfusbacil kan zich daardoor sneller herstellen dan de goede bacteriën en heeft dan het rijk juist veel meer alleen. Daardoor kan hij krachtiger worden waardoor problemen juist ontstaan. Zeker als blind een middel wordt gebruikt waarvoor de salmonella bacterie inmiddels minder gevoelig is geworden.
Doe jezelf een plezier en spaar je geld uit voor die blinde preventieve kuur. Probeer eens een natuurlijk middel. Je bent, zeer waarschijnlijk, veel beter af.
Maar als je al last heb van een klinische uitbraak laat dan door je dierenarts een kweek inzetten en een gevoeligheidstest maken. Geloof een dierenartsen die zegt met zijn ruime ervaring dat niet nodig te hebben, niet. Meten is weten!
De resistentie voor de veel gebruikte middelen is gewoonweg te groot aan het worden.
Een simpel kuurtje met antibiotica meestal alleen lost je paratyfus probleem toch niet op. Daar is maatwerk voor nodig afgestemd op jouw specifieke hok.
Succes.
