Pseudomonas aeruginosa (Pestkop)

Een duivenmelker zei afgelopen week bij het onderzoek van zijn duiven tegen mij, dat hij het idee had dat ik antibiotica wel heel erg haatte. Ik moest glimlachen.
 
Glimlachen, omdat dit beeld door de jaren blijkbaar is ontstaan vanwege het feit dat ik sinds jaar en dag een meer natuurlijke aanpak promoot en de mensen probeer te wijzen zich niet op louter antibioticumgebruik bij hun duiven te laten framen door mensen die er belang bij hebben dat er zo veel mogelijk antibiotica gebruikt worden.
 

Maar antibiotica haten?
Maar antibiotica haten? Niets is minder waar. Ik heb juist veel respect voor antibiotica. Als tweejarig kind bracht ik een klein half jaar door in het ziekenhuis om te herstellen van de gevolgen van een bloedvergiftiging (sepsis) als gevolg van een infectie met Streptokokken. Zou er toen nog geen penicilline bestaan hebben, dan was ik immers al lang toegevoegd aan de vergetelheid.
 
                                       

Ik denk dus dat ik van kleins af aan een gezond respect heb voor antibiotica. Het verbaasde me tijdens mijn studie dan ook zeer, toen bleek dat zelfs overheden het gebruik van antibiotica in veevoeder stimuleerden om de dieren sneller te laten groeien.
 
Deze stommiteit past in het zelfde rijtje als het promoten van het roken door de artsen om stress te bestrijden, asbest te gebruiken om huizen te isoleren, DDT om hoofdluis bij kinderen te bestrijden of een genetische experiment op te zetten om Covid 19 te bestrijden, een virusziekte met een overlevingskans van 99,95% onder de 70 jaar. Een ziekte die met diverse medicaties inmiddels al goed te behandelen is.
 
Maar goed in de jaren ‘50 -90 werd voor iedere onbenullige infectie, bij mens en dier, gelijk antibiotica ingezet, alsof de bacteriën die er mee bestreden moesten worden niet over aanpassingsmethoden zouden kunnen gaan beschikken, waardoor ze konden wapenen tegen deze antibiotica en ongevoelig ervoor werden.

In de jaren ‘70 begon dit besef door te dringen en werden er voorzichtig kanttekeningen geplaatst bij het ongebreidelde antibioticumgebruik. Inmiddels is er heel wat water door de Rijn gestroomd en weten we dat het overmatige antibioticumgebruik ook diverse negatieve bijwerkingen heeft.
 

De darm
Zo wordt het Microbioom in de darm (het geheel van virussen, bacteriën, protozoën en andere levende wezens in de darm) verstoord door ongebreideld antibiotica te verstrekken.
 
Ook in de duivensport was het jarenlang heel gewoon om meerdere keren per week iets in de drinkpot te doen voor de duiven. Menige duivenmelker had en heeft geeneens door dat hij zo vaak antibiotica geeft. Er is echter een duidelijke kentering. Maar deze kentering komt vanuit de liefhebbers zelf.
 
Menige liefhebber wil niet meer dat de duiven steeds maar weer antibiotica krijgen. Terecht. Maar duiven die altijd aan de praat gehouden zijn met antibiotica zijn als het ware als drugsgebruikers. Ze kunnen niet meer zonder. Hun hele afweersysteem is door het antibioticum gebruik onder druk komen staan.
 

Het microbioom
Het Microbioom is verzwakt waardoor het de kracht mist om zichzelf adequaat  te weer te stellen tegen ziekmakende bacteriën. Een gezond Microbioom heeft de flexibiliteit om met ziekmakende bacteriën korte metten te maken of ze zodanig in toom te houden dat ze geen of weinig problemen kunnen veroorzaken. Maar een gezond Microbioom vereist dat er zorg aan besteed wordt. Dat is dus juist geen regelmatige antibioticagiften verstrekken, maar het ondersteunen van de goede darmbacteriën. Dat is een heel ander concept.
 
Duivenmelkers die dit concept volgen zien hun duiven krachtiger en vitaler worden. Als deze duiven dan toch nog een keer ziek worden dan zijn ze veel beter te behandelen met medicijnen. Onderzoek inde VS heeft inmiddels uitgewezen dat antibioticakuren een drietal stammen bacteriën permanent uit de darm doen verdwijnen. Nu zal menigeen zeggen nou en? Er zijn er toch zo veel. Dat kan wel zo zijn. Maar bacteriën produceren vaak belangrijke voedingsstoffen voor andere bacteriën.
Deze andere bacteriën kunnen het daardoor ook zwaarder krijgen, als ze minder voedingsstoffen ter beschikking hebben. Alles hangt met alles samen.
 
Het zou voor iedere duivenmelker uit den boze moeten zijn om buiten het vliegseizoen antibiotica te verstrekken. De infectiedruk tijdens het vliegseizoen kan het gebruik van deze middelen soms onvermijdelijk doen zijn. De stress en de weersomstandigheden in het vroege voorjaar kan duiven gevoelig maken voor luchtweginfecties.

                                       
 
Overmatig gebruik van antibiotica kan er mede aan bijdragen dat de bacteriën ongevoelig worden voor een aantal middelen. Regelmatig worden we geconfronteerd met gevoeligheidstesten bij onderzoek, waarbij veel middelen niet meer werken. Vaak betreft het dan liefhebbers die zelf helemaal niet scheutig zijn met het gebruik van antibiotica, maar de pech hebben gehad om in te hebben moeten manden bij liefhebbers die er om bekend staan dat wel te zijn. Ze kunnen dan van deze liefhebbers de resistente kiemen gratis bijgeleverd krijgen. Als de eigen duiven dan ziek worden verkeren deze liefhebbers in de veronderstelling, dat alles nog bij hem moet werken om de opgelopen infectie te bestrijden.
 
Als er in die gevallen dan geen antibiogram wordt gemaakt dan kunnen ze van een koude kermis terugkomen. De toegepaste medicatie blijkt dan vaak niet te werken. Zo zijn de goedbedoelende liefhebbers het slachtoffer van hen, die meer een instelling hebben van: na mij de zondvloed.


                       

Een mooi voorbeeld van hoe resistentie de duivensport kan beïnvloeden is de bacterie Pseudomonas Aeruginosa. Deze bacterie gold jarenlang als onschuldig. Meerdere generaties dierenartsen en artsen zijn opgegroeid met de aangereikte kennis dat het een min of meer onschuldige bacterie betreft die door een gezond immuunsysteem goed in toom te houden is. Daar zit hem nu net de crux. Een gezond immuunsysteem. Deze bacterie is niet nieuw vermoed ik. Hij werd alleen nooit vastgesteld. Je kunt hem onder een microscoop zien op voorwaarde dat je een camera gebruikt. Je kunt deze bacterie bij grote vergroting dan door het beeld zien schieten.
 

Onderzoek
Onderzoek heeft uitgewezen dat er van de ruim 200 typen die van deze bacterie bestaan, bij duiven merendeels hetzelfde type gevonden wordt. Een overdaad aan deze bacterie blijkt in de praktijk gepaard te gaan met verlies van duiven en het te laat naar huis komen. Nu is dat van alle tijden. Dit kan meerdere oorzaken hebben. Maar waarschijnlijk heeft het medicijn Baytril® zijn faam voornamelijk aan het feit te danken dat het een van de weinige antibiotica is, die tegen deze kiem werken. Jarenlang wisten dierenartsen en duivenmelkers dat als de duiven slecht vlogen een kuur met Baytril® wonderen kon doen. Naast zijn werking tegen andere infecties werkte dit middel ook tegen deze Pseudomonas bacterie die in de volksmond inmiddels aangeduid wordt als Pestkop.

                                       
 
Collega’s die deze bacterie niet konden vaststellen hielden lange tijd vol dat hij daarom dan ook niet kon bestaan of geen serieuze rol speelt. Helaas is deze bacterie in grote mate resistent geworden tegen Baytril®. Regelmatig zie ik liefhebbers die met Baytril® hebben gekuurd een week of veertien dagen waarbij een gigantisch aantal van deze bacterie aanwezig is. Duidelijk geval van resistentie. Deze bacterie grijpt in het algemeen juist zijn kans als door overmatig antibioticum gebruik ruimte geschapen wordt voor hem, omdat hij in hoge mate resistent is tegen vrijwel alle antibiotica.
 
Bij honderden liefhebbers hebben we deze bacterie inmiddels vastgesteld bij hun duiven. Soms in kleine hoeveelheden. De praktijk leert dat de duiven er dan weinig hinder van ondervinden. Belangrijk is dan wel dat, zodra om welke reden dan ook medicijnen ingezet moeten worden, absoluut een middel gekozen wordt dat ook deze Pseudomonas aankan. Doet men dat niet dan is gebleken dat deze verkeerde aanpak op termijn garant kan staan voor teleurstelling. Duiven kunnen deze kiem dus goed de baas als de weerstand van de duiven optimaal gehouden wordt.
 
Als ik kan kiezen tussen het verhogen van de weerstand en het verstrekken van antibiotica dan kies ik voor het eerste. Maar dat neemt niet weg dat zodra de inzet van medicijnen noodzakelijk is, ik zal kiezen voor een goed werkend middel, liefst onder begeleiding van een antibiogram om aan te tonen welk middel het beste werkt onder de gegeven omstandigheden.
 
Tot slot adviseer ik de liefhebbers om bij  de (gemiddelde) ziekte van enkele duiven niet gelijk de hele kolonie te behandelen. Ik doel hier dan op duiven met een nat oog bijvoorbeeld. Ik adviseer dan te kiezen voor een gerichte aanpak bij de aangetaste duiven.  Bij de overige (nog) niet zieke duiven volstaat het dan vaak al om met natuurlijke middelen de weerstand zodanig te ondersteunen dat ze helemaal geen last krijgen van de infectie die de andere (zwakkere) duiven doormaken.
 
Succes,
 
Peter Boskamp