De fluitketel
Ieder jaar is deze topic een terugkerend iets en voor duivenliefhebbers kennelijk maar moeilijk te begrijpen. Een landelijk topliefhebber vroeg het me pas nog: “waarom kost het me in die bepaalde situaties toch altijd duiven? Vaak zijn het die ik graag zie ook nog… Is het een selectie die noodzakelijk is… Wat heb ik er aan… Hoe moet ik het precies inschatten..” Allemaal dingen die vragen oproepen als onder bepaalde omstandigheden vluchten met voornamelijk jonge duiven plaats vinden. Ik geef in dit soort situaties altijd 2 adviezen. Het ene is om het weer te volgen en de Lossingswijzer (staat in zijn geheel te lezen op mijn site) en het andere is om géén jonge duiven in te korven als de te verwachten middag temperatuur op de vlucht dag 25 graden Celsius of méér bedraagt. Over het laatste advies wil ik het vandaag met u over hebben.
Een duif kan een bepaalde hoeveelheid warmte verwerken in een container op weg naar de losplaats. Die hoeveelheid warmte is een optelsom van omgevingstemperatuur, lichaamstemperatuur en opwarming onder invloed van UV. Die hoeveelheid is een optelsom en als het getal van die optelsom 80 of meer bedraagt dan heb je een probleem met vooral jonge duiven. (Dit wil echter absoluut niet zeggen dat je dit probleem met oude duiven niet hebt!) En om het eenvoudig te houden voor de liefhebbers betekent het advies: pas op boven de 25C want dan kom je automatisch terecht boven die problematische waarde van 80. De enige uitzondering waar je hulp van kan verwachten is als de wind flink meehelpt. Dat wil zeggen dat de duiven wind mee hebben. Maar ook dat is een risico afhankelijk van de omstandigheden.
Wat gebeurt er precies in de manden van de container? Op de eerste plaats probeert een duif zich te koelen door zijn veren op te zetten als een soort isolatieschild. Maar dat helpt niet lang. Vervolgens probeert de duif zijn overtollige temperatuur kwijt te raken door straling. Echter zodra de omgevingstemperatuur gelijk is aan de lichaamstemperatuur gaat de duif over op vaatverwijding en hijgen om toch nog af te koelen. Bij deze twee afkoelingsmechanismen speelt water een grote rol. En als dat niet of niet meer voorhanden is ......
Het is moeilijk om je er een voorstelling van te maken. Daarom een simpel voorbeeld. Je neemt een fluitketel. Doet daar water in en brengt dat aan de kook op het gasfornuis. Eerst gebeurt er niets. Dan slaat de ketel aan. Begint vervolgens te zingen. Dan ontsnapt er stoom: het water kookt. Maar nu laten we dat proces voortgaan. Wat gebeurt er dan? De fluit vliegt van de ketel af. De ketel kookt droog en barst op het laatst. En kan niet meer gebruikt worden voor het koken van water. Dit proces is te vergelijken met wat een duif doet in de mand binnenin een container om zijn lichaamstemperatuur op peil te houden tot en met het droog koken te vergelijken met duiven die zoals de kenners zeggen ‘versleten’ zijn en ongeschikt om nog serieus mee te vliegen. Want bij de eerstvolgende fluitketel test op het fornuis gaan ze verloren. Het koelingssysteem is defect… Ze zijn namelijk niet goed meer in staat om voldoende vocht vast te houden om vervolgens mee af te kunnen koelen.
Het vaatverwijdingssysteem is bijzonder bij duiven. Dit wordt pas optimaal ontwikkeld onder tropische omstandigheden. En bij de omstandigheden in Nederland en België minder tot veel minder. Door de specialisatie met jonge duiven wordt er vaak al in de winter gekweekt hetgeen niet bevorderlijk is voor een goede ontwikkeling van vaatverwijding om zodoende water door de huid te laten verdampen. Dan komt het meeste koelen van het hijgen via longen en luchtzakken. U begrijpt al waar ik heen wil: duiven met een zekere vorm van luchtweginfectie kunnen hiervan dus géén optimaal gebruik van maken en zijn de klos. Daarnaast is uitdroging meer dan eens in verband gebracht met een sterk verminderd oriëntatie vermogen bij postduiven. Ik hoop dat ook dat u nu beseft dat u moet oppassen om jonge duiven in te korven bij temperaturen van meer dan 25 C.
Dan de omstandigheden bij u thuis in het hok. We weten allemaal wat en hoe we onze jonge duiven optimaal aan de streep moeten krijgen. En het resultaat is een ploeg duiven die op de dag van inkorving nauwelijks meer eet en drinkt. Vooral het laatste is een interessante conclusie. Dan worden ze ingekorfd. In de club hangen ijverige liefhebbers nog wel drinkbakken aan de manden waarvan weinig gebruik wordt gemaakt door de duiven. Vervolgens gaan ze met de convoyeur mee op reis die ze met één nacht mand geen water geeft. Want dat is hem opgedragen om dat zo te doen. Of er is simpelweg geen tijd voor. Of het besef ontbreekt om het wel te doen. Vervolgens moet het toch niet meer zo moeilijk zijn om te begrijpen dat het fluitje bij veel duiven van het keteltje afspringt en dat u ze gewoon kwijt bent. Door de omstandigheden. Door omstandigheden die u nu hopelijk begrijpt. U als liefhebber. U als convoyeur. U als vervoerscoördinator.
Iedere keer als u uw duiven onder stress zet, dat hoeft dus niet eens vervoer te zijn, dwingt u ze eigenlijk om hun metabool systeem allerlei voedingsstoffen te laten gebruiken zoals vitaminen, mineralen en vetten. En wordt de lichaamstemperatuur te hoog dan kunnen duiven zelfs dood gaan omdat ze niet in staat zijn om de hitte stress het hoofd te bieden.
Ik heb u in het begin een optelsom gegeven; eigenlijk een formule bestaande uit drie onderdelen. Zodra je één van die drie onderdelen verhoogt dan jaagt dat de stressfactor omhoog. Heeft u wel eens u hond of kat of misschien wel uw duiven op een hete dag achter gelaten in een afgesloten auto in de brandende zon? Die overleeft of overleven dit avontuur dus niet. De oorzaak is oververhitting. Wel in een extreme vorm maar we hebben er allemaal wel eens over in de krant gelezen dat dit wel eens is gebeurd.
Ik hoop dat u nu een beetje begrijpt dat voor duiven onderweg naar de losplaats het heel erg belangrijk is dat de omstandigheden waarin ze verkeren optimaal is. En als u weet dat de container die uw duiven vervoert niet goed verlucht is of dat de convoyeur de opdracht heeft uw duiven géén water te geven, dat uw duiven dan in groot gevaar verkeren. Het zijn helaas omstandigheden die u steeds zelf zo goed mogelijk moet proberen in te schatten. En als u het niet doet dan heeft klagen géén enkele zin. U laat immers de radiator van uw auto toch ook niet droog koken? Geheid dat die dus echt naar de knoppen is en dat het u grof geld kost om hem te laten repareren!
Wat kunnen we doen? Op de eerste plaats moeten we ervoor zorgen dat onze duiven super gezond zijn en op de tweede plaats dat ze in een goed verlucht hok zitten. En dat de temperatuur niet te hoog wordt. Dit soort stressfactoren heeft u dus zelf in de hand. U helpt uw duiven ermee in conditie brengen en houden. U moet er dus voor zorgen dat u de meest optimale omstandigheden voor uw duiven benadert. U zult ook zien dat duiven onder deze omstandigheden een verhoogde behoefte hebben aan mineralen zoals potassium, magnesium en zink. Mineralen zijn nodig voor het goed functioneren van het geleiden van de zenuwbanen. Als uw duiven aangeven behoefte te hebben aan het opnemen van mineralen dan moet u hier een open oog voor hebben.
Ultra violet is een straling die de duif gebruikt voor zijn oriëntatie vermogen. In volle zomer midden op de dag komt daar infra rood bij kijken en die straling is juist funest voor duiven. Het is te vergelijken als straling in een magnetron. Je ziet niets. Je hoort niets. Je merkt niets, maar vlees ontdooit en wordt zelfs gaar. Het verwarmt dus zeer intens door dit soort straling. Duiven kunnen hier heel slecht tegen en het is vaak de oorzaak van middaglossingen die onder hoge temperaturen een slecht verloop kennen. Ik heb hier jaren geleden al over geschreven. In Nederland houdt het reglement hier al rekening mee, maar uitgevoerd is het nog steeds niet.
Voor jonge duiven kan het een oplossing zijn om wedvluchten hiervoor niet in de volle zomer te houden maar op een later tijdstip als UV en warmte niet meer zo’n invloed hebben.
Dan nog de lichaamstemperatuur. Duiven kunnen een bepaalde lichaamstemperatuur goed constant houden mits ze niet bovenop elkaar in een mand gestouwd worden. Hoe meer duiven we in een mand stoppen hoe sneller de omgevingstemperatuur en de lichaamstemperatuur oploopt. Allemaal fluitketeltjes op elkaar gepakt met een resultaat dat ons nu bekend voor moet komen. Knal en op de schroothoop.
Nee dat moeten we ten allen tijde zien te voorkomen. We moeten onze duiven de juiste zorg bieden. En dat betekent minder duiven in de mand bij hoge temperaturen. En afgelasten bij extreme temperaturen. Hoe ik erbij kom??
De meeste duivenliefhebbers zijn ongelovige Thomassen die je niets wijs maakt. Tot je ze er aan hun haren bij sleept.. Toen ik in 1995 bezig was met de ontwikkeling van een nieuw type duivencontainer met mechanische ventilatie nam ik eens drie van die ongelovigen mee in een container vol met duiven onder extreme temperaturen. Die hielden het daar binnen géén half uur uit en smeekten de chauffeur via hun gsm te stoppen bij de eerstvolgende gelegenheid. Daarna was een mechanische ventilatie installeren geen twijfelgeval meer. Zorg er dus voor dat er zorg voor uw duiven wordt ontwikkeld in het samenspel waar u uw duiven inzet voor een wedvlucht. En lukt dat niet dan weet u nu wanneer de grens bereikt is om uw duiven niet mee te geven. Maar gewoon thuis te houden.
Ik hoop nog steeds dat dit mee helpt om voor onze duiven betere omstandigheden te scheppen om onder te concoursen en zodoende de sport een beter image te geven op divers gebied!
