Inleiding

De rui is meer dan alleen een periode waarin de postduif zijn veren wisselt. Het is een fase waarin het lichaam op volle toeren draait, waarbij voeding en herstel cruciale pijlers zijn. Elke liefhebber weet dat zonder goede voeding geen topprestaties mogelijk zijn, maar in de rui krijgt dit thema een extra dimensie. Zoals Willem de Bruijn ooit scherp stelde: "Een duif kan geen kampioen worden op een zwakke basis, en die basis wordt in de rui gelegd."

In dit artikel onderzoeken we hoe voeding, supplementen en herstelstrategieën ingezet kunnen worden om de duif sterker dan ooit uit de rui te laten komen. Daarbij leunen we niet alleen op moderne inzichten uit de veterinaire hoek, maar ook op de decennialange praktijkervaring van Belgische grootmeesters en Nederlandse pioniers.

1. Het fundament: energie, eiwitten en vetten

Tijdens de rui verbruikt een duif enorme hoeveelheden energie. Het produceren van keratine – het hoofdbestanddeel van veren – vraagt eiwitten van hoge kwaliteit. Het is dan ook geen toeval dat oude voederschema’s vaak rijker waren in peulvruchten en oliehoudende zaden in deze periode.

• Eiwitten: Duivenartsen zoals dr. Henk de Weerd benadrukken dat vooral zwavelhoudende aminozuren (methionine en cysteïne) essentieel zijn voor de vorming van sterke pennen. Producten als biergist, erwten en soja zijn uitstekende bronnen.

• Vetten: Naast energie zijn vetten belangrijk voor een glanzend verenkleed. Zaden zoals lijnzaad en hennepzaad leveren omega-3-vetzuren die ontstekingsremmend werken en bijdragen aan een soepele rui.

• Koolhydraten: Hoewel minder in de spotlight tijdens de rui, blijven granen als maïs en tarwe nodig om de basisenergie op peil te houden.

Co Verbree stelde ooit dat een liefhebber “meer met de voerton kan winnen dan met de klok”. Zijn woorden maken duidelijk dat de kwaliteit en timing van voeding vaak onderschat worden.

2. De rol van mineralen en sporenelementen

Naast macronutriënten spelen mineralen en sporenelementen een sleutelrol. Calcium en fosfor zijn bekend vanwege hun bijdrage aan botontwikkeling, maar tijdens de rui zijn vooral zink, koper en mangaan van belang.

• Zink: betrokken bij keratinevorming. Tekort leidt tot broze veren.

• Koper: ondersteunt pigmentatie en elasticiteit van veren.

• Mangaan: speelt een rol in enzymatische processen tijdens de veergroei.

Belgische liefhebbers zoals Gaby Vandenabeele benadrukten vaak het belang van roodsteen en grit als natuurlijke bron. Toch wijzen moderne analyses uit dat deze vaak onvoldoende zijn om de behoefte volledig te dekken. Hier komen supplementen of speciale mineralenmixen van pas.

3. Herstel na het vliegseizoen

De rui start direct na een intensief vliegseizoen. Spieren zijn vermoeid, reserves zijn uitgeput, en het immuunsysteem is vaak verzwakt. Het is dus niet alleen de rui die aandacht vraagt, maar ook het herstel van het totale organisme.

Leverondersteuning: Kuurvormen met mariadistel of specifieke leverpreparaten worden aanbevolen door duivenartsen om afvalstoffen sneller af te voeren.

• Darmgezondheid: Probiotica en vezelrijke voeding herstellen de darmflora, die vaak door medicijngebruik of stress is aangetast.

• Rust: Zowel fysiek als mentaal. Zoals een oud Belgisch gezegde luidt: “Een duif moet de rui kunnen slapen.”

4. Praktische voederschema’s uit de praktijk

Veel tophokken publiceren of delen nooit hun exacte schema’s, maar er zijn wel richtlijnen die breed gedeeld worden:

• Basis: rijke mengeling met nadruk op erwten, bonen en kleinzaad.

• Aanvulling: 2-3 keer per week oliehoudende zaden en biergist.

• Supplementen: geregeld mineralenmix, grit dagelijks vers aanbieden.

• Extra’s: groenten (spinazie, witlof) of kruiden (oregano) als natuurlijke stimulans.

Een Belgische schrijver beschreef het eens mooi: “De rui is de periode waarin een liefhebber zijn duiven leert kennen bij het voederbakje. Wie dan goed kijkt, ziet welke duif zich herstelt en welke duif steun nodig heeft.”

5. Medische diepgang: preventie van problemen

De rui maakt duiven vatbaarder voor infecties. Stress, energieverbruik en verzwakte weerstand spelen samen een rol. Daarom pleiten veel dierenartsen voor een preventieve aanpak:

• Trichomonas: korte, gerichte kuur na het seizoen.

• Luchtweginfecties: vermijden van tocht en stof, eventueel ondersteunend met natuurlijke middelen.

• Parasieten: veerluis en schimmels kunnen de rui ernstig verstoren. Regelmatige controle is essentieel.

Dr. Norbert Peeters, een Belgische duivenarts, waarschuwde dat “de meeste liefhebbers hun duiven verliezen in de rui, niet op de vluchten”. Hij doelde daarmee op het verwaarlozen van deze subtiele, maar cruciale gezondheidszorg.

Conclusie

Voeding en herstel tijdens de rui zijn geen luxe, maar een absolute noodzaak voor wie kampioenen wil kweken. Het is de stille fase waarin de echte basis gelegd wordt. Wie investeert in voeding, herstel en zorg in deze maanden, ziet de vruchten plukken zodra de klok weer gaat tikken.

Teaser voor deel 4

"De rui is niet alleen een fysiologisch proces, maar ook een mentale beleving – zowel voor de duif als voor de liefhebber. In het volgende deel verkennen we hoe gedrag, hokmanagement en de ‘mentale rui’ minstens zo belangrijk zijn."